eBay: از ایده تا شرکتی بین المللی

موردکاوی

eBay در سال ۱۹۹۵ توسط یک کارافرین بنام پییِر امیدیار که در منزل کار می کرد، شروع شد. در سال ۲۰۰۹ این شرکت ۹۰ میلیون کاربر فعال در سراسر جهان داشت و سود خالصی بالغ بر ۸.۷ میلیارد دلار داشت که نسبت به سود خالص ۴۴۲ میلیارد دلاری در سال ۲۰۰۳ رشد یافته بود. eBay، یک شرکت بین المللی است که ۵۴ درصد درآمدش را در کشورهای خارجی کسب می‌کند. (گزارش مالی ۲۰۰۹ شرکت eBay، منتشرشده در سال ۲۰۱۰)

موفقیت eBay، مبتنی بر استفاده از شبکه جهانی وب برای راه‌اندازی یک بازار جدید آنلاین بود. اساسا، یک بازار می تواند به این صورت تعریف شود: مجموعه ای از افراد که علاقمند به خرید یا فروش یک محصول یا خدمت مشخص باشند و با هم ارتباط دارند. استفاده از شبکه وب جهانی، eBay را قادر ساخت تا بازارهایش را گسترش دهد و افراد و سازمان هایی که از فرصت های خرید و فروش آگاهی نداشتند تحت پوشش قرار دهد. همان طور که انتطار می رفت، بازارهای توسعه یافته، معمولا مزایایی برای خریداران و فروشندگان در بر داشت. eBay به بازارهای ناکارمد کمک کرد تا کارامدتر فعالیت کنند.

با کاهش رشد کسب و کار آنلاین eBay در امریکا، این شرکت به سوی زمینه های مرتبط در خدمات و ایجاد شبکه جهانی از برندهای قوی حرکت کرده است. eBay علاوه بر خرید پی پال که یک موفقیت بزرگ برای او بود، خرید اسکایپ که یک اشتباه بود و با ضرر فروخته شد، تعدادی دیگر از دارایی‌ها در امریکا و سایر نقاط جهان را برای تکمیل و توسعه خدمات و دسترسی شرکت تهیه کرد.

در دنیای تجارت الکترونیکی که با سرعت بالا مدام تغییر می‌کند؛ خطر عقب افتادن در زمینه توسعه های جدید، همواره یک تهدید بوده است و سرمایه گذاری روی نقاط قوت یا یافتن فرصت های جدید، یک ضرورت است. یک نمونه در این مورد، رشد سریع بخش بازار در تجارت تلفن همراه است. فروش تلفن همراه و سایر دستگاه های الکترونیکی سیار، در سال ۲۰۰۹ به یک صنعت ۱۸.۳ میلیارد دلاری تبدیل شد که برای سال ۲۰۱۰، رقم ۲۵ میلیارد دلار تخمین زده می‌شود و ظرفیت رشد جهانی معادل ۱۱۹ میلیارد دلار تا سال ۲۰۱۵ را نشان می‌دهد. اپلیکیشن‌های موبایل، برنامه‌هایی هستند که اغلب از سوی افرادی غیر از تولیدکنندگان دستگاه های الکترونیکی طراحی شده اند تا مشتریان بتوانند با گوشی‌ همراه خود خرید کنند. علیرغم رشد فروش تلفن‌های همراه eBay، این شرکت در حال از دست دادن سهم بازارش نسبت به آمازون بود.

eBay با هدف رشد بیشتر، حرکت گسترده ای را برای طراحی و توسعه اپلیکیشن‌های بیشتری روی تلفن‌های همراه آغاز کرد؛ و توانست در اواسط سال ۲۰۱۰، سهمی معادل دو برابر سهم آمازون در این بازار فوق العاده سهمیه‌بندی شده بدست آورد. در حال حاضر eBay هر ماه تعدادی اپلیکیشن جدید را برای استفاده در خرید و فروش و یافتن پیشنهادهای فروش از جمله اپلیکیشنی که حراج های آنلاین را به افرادی که با تلفن همراه خرید می‌کنند اطلاع می‌دهد، عرضه می‌کند. همچنین یک اپلیکیشن مد eBay طراحی کرده است که چند تصویر از یک لباس برای بررسی بهتر به‌همراه یک اتاق پرو مجازی که مشتری می‌تواند لباس را روی بدن خود ببیند را ارائه می‌دهد. eBay در انتخاب بازارهای بیشتر همزمان با فرصت ها و چالش هایی برای ارائه نوع خدمات، مسائل امنیتی، رقابت رو به رشد و توسعه بیشتر فعالیتش در سایر نقاط جهان مواجه است.

سایر ابتکارها و رویکردها در سطح ملی و جهانی پس از مطالعه نحوه شکل‌گیری و توسعه eBay، مورد بحث قرار می‌گیرد.

ایده‌ای که به یک شرکت تبدیل شد

پییِر امیدیار، موسس eBay، زمانی که به منطقه سانفرانسیسکو نقل مکان می‌کرد یک متخصص رشته علوم کامپیوتر از دانشگاه تافتز بود و کار خود را در یک شرکت مهندسی نرم افزار شروع کرد. او دارای ترکیبی از علایق کارآفرینی، خلاقیت و دانش فنی بود و شرکت توسعه اینک (Ink) را با همکاری شرکا تاسیس کرد؛ این شرکت بعدا به مایکروسافت فروخته شد. در سال ۱۹۹۵، همسر آینده اش که کلکسیونر شکلات‌های پز (Pez) بود از سختی پیدا کردن دیگر افراد کلکسیونر اظهار نارضایتی کرد. او تصمیم گرفت که، یک سایت حراج در اینترنت راه اندازی کند و یک مکانیسم ساده و قابل فهم برای خرید و فروش طراحی کرد. در پاییز ۱۹۹۵، او یک وب‌سایت حراج را به عنوان سرگرمی روی کامپیوتر منزلش به راه انداخت. نام دامنه، www.ebay.com بود. این وب‌سایت فعالیت خود را به عنوان یک سرویس رایگان اغاز کرد اما ترافیک سایت به حدی بالا رفت که او یک مبلغ کمی را به عنوان هزینه خدمات در نظر گرفت. امیدیار ماه اول پول خوبی بدست آورد و درآمدش به سرعت رشد کرد. با رشد حجم معاملات و پدیدار شدن مشکلات، افزایش ظرفیت، اضافه شدن تجهیزات و ایجاد تغییر در نرم افزار ضروری شد.

امیدیار با رونق کسب و کار، یک MBA دانشگاه استنفورد را استخدام کرد. آنها کارشناسان فنی، پشتیبانی مشتری و واحد مالی را استخدام کردند. او با همکاری یک شرکت سرمایه گذاری، عرضه اولیه عمومی سهام[۱] eBay را انجام داد؛ و پست مدیر عاملی خود را به مگ وایت‌من[۲] واگذار کرد که پیش از ملحق شدن به eBay، مدیر اجرائی شرکت هاسبرو[۳] بود. عرضه سهام در سال ۱۹۹۸ رخ داد و تمام کارمندان یکباره ثروتمند شدند. بعد از این هر ساله درآمد و سود eBay افزایش یافته است.

تعداد کارکنان نیز به سرعت افزایش یافت. نرم افزار پشتیبانی سایت که یکی از پیچیده ترین نرم افزارهایی است تا به امروز طراحی شده است؛ باید به طور مستمر بهبود و توسعه یابد. به موازات رشد سریع، مشکلات چشمگیری وجود داشت. در سال ۱۹۹۹ سایت eBay برای ۲۲ ساعت غیرفعال شد و یک خسارت ۴ میلیون دلاری و کاهش ۵ میلیارد دلاری در ارزش بازار eBay را به‌همراه داشت. پس از این اتفاق مینارد وب به عنوان رئیس فناوری‌ شرکت و لین ریدی به عنوان معاون ارشد توسعه نرم افزار استخدام شد. فناوری به یک مزیت رقابتی برای eBay تبدیل شد.

تسهیل کاربرد و ورود به بازارهای جدید

eBay به نوآوری ادامه داد؛ سایت های جدید و خدمات جدید ارائه کرد و امکاناتی را برای پشتیبانی از بازارهای آنلاین شرکت تهیه کرد. شرکت همچنین از افزایش افراد و سازمان هایی که ‌متوجه شدند با عرضه محصولات در eBay می‌توانند سود خوبی کنند؛ منفعت برد.

eBay طیف گسترده ای از گزینه‌ها را ارائه می کند که به افراد کمک می‌کند به سادگی و سریع تر خرید یا فروش را انجام دهند. علاوه‌ بر روش حراج برای خرید، کالا و خدمات از طریق سیستم همین الان بخر[۴] و eBay’s Half.com با قیمت ثابت نیز به فروش می‌رسد. شرکت تعدادی کارگاه اموزشی و دوره ارائه می کند تا به افراد آموزش دهد که چگونه به روشی کارآمدتر محصولات خود را در سایت تبلیغ کنند. آنها همچنین مباحث و تالارهای گفتگویی را در نظر گرفته‌اند تا ارتباط مستقیم میان اعضاء و شرکت را تقویت کند. آنها دارای سیستم بازخوردی هستند که در آن فروشندگان و خریداران، یکدیگر را بر مبنای هر معامله ارزیابی می کنند و شرکت در زمینه کلاه برداری کاملا مراقب است. آنها نرم افزاری را طراحی کرده اند تا فروش کالاهایی مثل اسلحه و یادواره‌های حزب نازی محدود شود.

علیرغم تلاش مداوم eBay برای تسهیل استفاده کاربرانش از سایت، هنوز برخی افراد تردید دارند تا نحوه استفاده از آن را یاد بگیرند و از کالایی که می‌خواهند بفروشند به شکل مناسب عکس بگیرند. شرکت های مستقلی شکل گرفته‌اند که فروشگاه فیزیکی دارند و افراد می‌توانند کالایی که می‌خواهند بفروشند را به این فروشگاه‌ها ببرند؛ آن‌ها در ازای مبلغی از کالا عکس می‌گیرند و باقی فرآیند بارگذاری تصاویر و ثبت کالا در وب‌سایت را برای مشتریان انجام می‌دهند. eBay ایجاد چنین شرکت هایی را تشویق می کند و معتقد است که هر مشتری جدیدی در نهایت برای شرکت سود به‌همراه دارد. اما خود eBay مایل به بازکردن این فروشگاه ها نیست.

eBay شرکت پی پال را به قیمت ۱.۵ میلیارد دلار در اکتبر ۲۰۰۲ خریداری کرد. این شرکت خریداران را قادر می ساخت تا پرداختی هایی را از طریق کارت اعتباری یا حساب های بانکی ارسال و دریافت کنند. این کار خدمات بهتری را برای کاربران eBay در مقایسه با سیستم قبلی ارائه می‌کرد؛ همچنین پرداخت برای سایر وب سایت ها را میسر ساخت که سود eBay را افزایش می‌داد.

eBay سرمایه گذاری جدیدی را در حوزه پست الکترونیکی با اداره پست امریکا در سال ۲۰۰۴ آغاز کرد.

پس از اینکه یکی از مدیران eBay متوجه شد برخی افراد خودروهای واقعی را در قسمت خودروهای مینیاتوری به‌فروش می‌رسانند، این شرکت سایتی را برای فروش خودرو نیز طراحی کرد. شرکت eBay موتورز در سال ۱۹۹۸ شروع به فعالیت کرد و از ان زمان به بعد به یک وب‌سایت فروش آنلاین ماشین با فروشی بالغ بر ۴۰۰۰ خودرو در ماه تا سال ۲۰۰۳ تبدیل شد. این وب‌سایت هم توسط افراد عادی و هم نمایشگاه‌های ماشین استفاده می‌شود و محل درآمد اصلی برخی از آن‌ها به‌شمار می‌آید. از مزایای آن می‌توان به گزینه‌های گسترده، پاسخ های سریع و اغلب هزینه های کمتر نقل و انتقال در معامله اشاره نمود. خریداران می توانند برای معاینه فنی خودروی فروشی، از کارشناس استفاده کنند؛ اما بیشتر افراد به عکس ها و گاهی هم ایمیل هایی که به فروشنده می‌فرستند اکتفا می‌کنند. یک نظرسنجی خاطر نشان کرد که اکثر خریداران معتقدند خودرویی که آنها خریده‌اند به خوبی یا بهتر از توضیحاتی که فروشنده برای آن نوشته است و ۴۷ درصد معتقدند خودرویی که خریدند تا حدودی نسبت به آگهی آن ایراد داشته است.

از اواخر دهه۱۹۹۰ به بعد هروقت والدین به دنبال اسباب بازی بودند که پیدا کردن آن سخت بود به eBay مراجعه می‌کنند. در سال ۲۰۰۲ شرکت eBay با سازندگان اسباب بازی ارتباط برقرار کرد و خرید و فروش‌های وب‌سایت را تحت نظارت داشت تا ببیند کدام اسباب بازی ها تقاضای ‌بیشتری دارند. سپس ۲۰ اسباب بازی برتر را در اختیار فروشندگان ثابت در eBay که عموما فروشندگان محلی وب‌سایت مام-اند-پاپ[۵] هستند می‌گذاشتند. این فروشندگان با کم شدن موجودی این اسباب بازی ها در فروشگاه‌های فیزیکی، آنها را در eBay می فروختند. تعدادی از فروشندگان سود خوبی از فروش مجدد این اسباب بازی ها بدست آوردند، هر چند تعداد کمی از اسباب بازی های پیشنهادی فروش خوبی نداشتند.

انواع و تعداد فروشندگان روی سایت های eBay افزایش یافته است. شرکت سیرز روباک، والت دیسنی و سایر شرکت ها برخی از کالاهایشان که برای اولین بار عرضه می‌شد را در eBay فروختند. بیشتر این فروش‌ها با قیمت ثابت عرضه می‌شد. این سایت برای فروش کالاهای دسته اول در حجم بالا به شرکت های بزرگ کمکی نکرد. یک شرکت پی برد که وقتی بیشتر از چند مدل دوربین دیجیتالی یا لپ تاپ عرضه می‌کند سبب کاهش قیمت می‌شود. فروشندگان اصلی شرکت eBay، کارآفرین‌های کوچکی باقی می مانند که سایت برای آنها فرصت های عالی را ارائه می کند.

حداقل ۱۲ فرمانداری ایالتی در امریکا eBay را یک شیوه موثر و سوداور برای فروش اقلام اضافی می‌دانند. حراج های سنتی، تبلیغات ضعیفی دارند، ناخوشایند افراد هستند و افراد کمی از آن‌ها مطلع می‌شوند. نتیجه این می شود که فرمانداری‌ها معمولا بابت کالا، قیمت بسیار پایینی را دریافت می کنند. فروش از طریق eBay، معمولا قیمت های پیشنهادی را ۲ تا ۳ برابر افزایش می‌دهد و حتی ممکن است فرماندرای قادر باشد چیزی را بفروشد که، قابل فروش به نظر نرسد. تلاش‌های ایالت ماساچوست برای فروش یک کشتی فانوس دار ۱۲۸ فوتی طی یک سال و نیم نتیجه‌ای نداشت؛ آنها در نهایت آن را روی سایت eBay گذاشتند و با قیمت ۱۲۶.۱۰۰ دلار فروختند. همه چیز از ابزار و اسباب اثاثیه تا جواهرات مصادر شده فروخته می شود.

از سال ۱۹۹۹ وارن بافت میلیاردر برجسته، سالی یکبار مصاحبت با او در یک ناهار را به مزایده می‌گذاشت. درآمد حاصل به کلیسایی[۶] در سانفرانسیسکو اهدا می شد، موسسه ای که خدمات اجتماعی فراوانی را ارائه می کند. تا سال ۲۰۰۲ مزایده در یک جشن خیریه در سانفرانسیسکو برگزار می‌گشت. مزایده‌های برنده رقمی بین ۲۵ الی ۳۵ هزار دلار بود. در سال ۲۰۰۳ بافت پیشنهاد کرد که حراج روی eBay انجام شود. پس از یک حراج پنج روزه، مزایده‌ای معادل ۲۵۰ هزار دلار برنده شد.

خانه ای که رئیس جمهور سابق امریکا بیل کلینتون در گذشته در آن زندگی می کرد، برای فروش در eBay گذاشته شد و به رقمی بسیار دور از انتظار فروخته شد.

کسب و کارهای کوچک عموما سایت را برای خرید وسایلی از مترسنج تا بولدوزرها، ماشین آلات تراش و دستگاه های عکس‌برداری دندان مفید می‌دانند. تجهیزاتی که در یک شرکت مازاد است عموما به قیمت کسری از قیمت نوی آن کالا برای دیگران قابل دسترس می‌شود. در سال ۲۰۰۲ فروش وسایل در eBay به ۱ میلیارد دلار رسید که نسبت به سال پیش ۹۰ درصد افزایش نشان می‌داد.

توسعه بین المللی

مراکز اصلی eBay در ۲۴ کشور قرار گرفته‌اند و ۵۴ درصد سودش را از معاملات خارج از امریکا بدست می‌آورد. “توسعه کسب و کار ما در سطح بین المللی بویژه در آلمان، انگلیس و کره جنوبی بسیار سریع انجام شد و برای کسب درآمد و سود شرکت حیاتی هستند.” (گزارش مالی eBay 2006، صفحه ۱۲)

در سال ۲۰۰۹ در تلاشی برای تبدیل‌شدن به بزرگ‌ترین بازیگر بازار آنلاین کره جنوبی، eBay نسبت به خرید شرکت کره‌ای Gmarket تمایل نشان داد. یکی از شکست‌ها در ژاپن اتفاق افتاد؛ بازاری که Yahoo پیش از eBay وارد شده بود و چند تصمیم اشتباه eBay مزید بر علت شد تا نتوانند سهم بازاری مشابه کره بدست آوردند. در سال ۲۰۰۲ آنها پیشنهادهای شرکت برای بازار ژاپن را پس گرفتند. در چین آنها استراتژی شرکت را با انجام سرمایه گذاری مشترک با یک شرکت محلی در سال ۲۰۰۶ تغییر دادند. آنها هنوز در سال ۲۰۱۰ با مشکلاتی در چین مواجه هستند. در گزارش سالانه شرکت در سال ۲۰۰۶، eBay فهرستی از بیست ریسکی که شرکت در کسب‌و‌کار بین‌المللی با آن مواجه است ارائه نمود.

نگاهی به آینده

چالش هایی وجود دارد که eBay با آنها مواجه است. سایر فروشندگان آنلاین و سایت های حراج مشغول به رقابت هستند. اگر کالایی توهین‌آمیز یا نژادپرستانه به نظر برسد، فعالان اجتماعی یا محیط زیست اعتراض می کنند. قوانین مختلف آنچه را که در کشورهای مختلف می توانند بفروشند کنترل می کنند. در برخی کشورها بر روی فروش آنلاین مالیات اضافه شده است. هوشیاری در برابر کلاه برداری و عدم پرداخت لازم است. درجه بالای نفوذ در بازار امریکا بیانگر این مسئله است که رشد بیشتر می بایست در کشورهای دیگر صورت پذیرد؛ البته اگر eBay مایل به توسعه با سرعت فعلی باشد.

[۱] Initial Public Offering

[۲] Meg Whiteman

[۳] Hasbro Inc.

[۴] Buy-It-Now

[۵] Mom-and-pop

[۶] Glide Memorial United Methodist Church