سه گسل تداوم صعود نفت

منبع خبر: دنیای اقتصاد

کلمات کلیدی

بازار نفت- قیمت نفت- نفت خام- شیل آمریکا- اوپک- سرمایه گذاری- شاخص دلار آمریکا- معاملات نفتی- اخبار انرژی

متن خبر

بازار جهانی نفت روز گذشته اگرچه با افت قیمت همراه بود، اما قیمت هر بشکه نفت خام برنت تا لحظه تنظیم این گزارش همچنان در محدوده ۷۰ دلاری باقی ماند.

اصرار بازار نفت بر بالاترین سطح قیمتی از سال ۲۰۱۴ به این سو در حالی است که برخی تحلیلگران به سه عامل، به‌عنوان عوامل بازدارنده رشد قیمت در بازار جهانی نفت خام اشاره می‌کنند. افزایش تولید نفت خام آمریکا، شاخص دلار و حجم اندک قراردادهای آتی در  پوزیشن‌های اختیار فروش سه عاملی هستند که به نظر می‌رسد زیر سایه آنها، نفت نمی‌تواند با رشد مداوم همراه شود. در کنار این سه عامل، انتظار برای رشد تولید نفت خام کانادا، به ویژه با سرمایه‌گذاری در بخش شیل این کشور نیز چشم‌انداز افزایش عرضه را تقویت کرده است.

اما تحلیلگران در حالی به سه عامل یاد شده اشاره می‌کنند که یکی از عوامل کاهش قیمت در معاملات روز گذشته به افزایش تولید نفت خام از سوی آمریکا مربوط می‌شد. این رشد تولید در شرایطی رقم می‌خورد که تولیدکنندگان عضو و غیرعضو اوپک، در حال تلاش برای کاهش تولیدات خود در جهت ایجاد تعادل در بازار نفت هستند. به گزارش رویترز، با وجود فشاری که از ناحیه رشد تولید آمریکا به معاملات روز گذشته وارد آمد؛ معامله‌گران بازار نفت عقیده دارند شرایط بازار زیر سایه پایبندی به توافق کاهش تولید و روند عرضه و تقاضا، پایدار باقی مانده است.به گزارش «دنیای اقتصاد» روز گذشته تا لحظه تنظیم این گزارش (ساعت ۱۵ به وقت تهران) هر بشکه نفت خام برنت با ۴۹ سنت کاهش قیمت، همچنان بالای ۷۰ دلار بر بشکه باقی ماند و ۰۳/ ۷۰ دلار بر بشکه معامله شد. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز با ۲۱ سنت کاهش قیمت به ۹۳/ ۶۵ دلار بر بشکه رسید.

 به رغم ظاهر صعودی قیمت نفت، تحلیلگران عقیده دارند بازار از ناحیه افزایش تولید نفت خام آمریکا تحت فشار است. به این ترتیب می‌توان مشاهده کرد، نخستین عامل از سه عامل یاد شده، در حال آشکار کردن تاثیر خود بر قیمت نفت خام است. به گزارش رویترز، تولید نفت خام آمریکا از اواسط سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۷ درصد افزایش یافته و تا اواسط ماه ژانویه به ۸۸/ ۹ میلیون بشکه در روز رسیده است. بر اساس انتظارهایی که موسساتی همچون آژانس بین‌المللی انرژی مطرح کرده‌اند، انتظار می‌رود تولید نفت خام آمریکا به زودی به رقم ۱۰ میلیون بشکه در روز برسد. در کنار انتظارات موجود، رشد تعداد دکل‌های حفاری نفت خام آمریکا به خوبی نشان‌دهنده خیز شرکت‌های نفتی این کشور برای افزایش تولید است. بر اساس گزارش روز جمعه موسسه بیکر هیوز، هفته گذشته ۱۲ دکل حفاری به دکل‌های حفاری فعال افزوده شده و تعداد کل آنها به ۷۵۹ عدد رسیده است.

در حال حاضر تولید نفت خام آمریکا با دو تولیدکننده بزرگ نفت خام دنیا، یعنی روسیه و عربستان مقایسه می‌شود. تولید روسیه در این میان از تمام تولیدکنندگان نفت دنیا بیشتر است و میانگین آن در سال ۲۰۱۷ به ۹۸/ ۱۰ میلیون بشکه در روز رسید. اما نشانه‌هایی از افزایش تولید نفت خام کانادا نیز در روزهای اخیر از سوی رسانه‌های بین‌المللی پررنگ شده است. در حال حاضر کل تولید نفت خام کانادا ۲/ ۴ میلیون بشکه در روز است که با افزایش سرمایه‌گذاری در بخش شیل این کشور، می‌تواند به سرعت با افزایش همراه شود. روز گذشته اعلام شد تولید در پروژه «نفت‌ ماسه‌ای فورت هیل» کانادا آغاز شده است و تولید آن در ماه‌‌های آینده به ۱۸۰ هزار بشکه در روز خواهد رسید.  با وجود این پیش‌بینی، مهم‌ترین دست‌اندازهایی که بر سر راه رشد قیمت نفت وجود دارد، چیست؟

تولید نفت خام آمریکا

از نگاه کنت مورس، تحلیلگر بین‌المللی نفت و گاز، تاثیر تولید نفت خام آمریکا بر قیمت نفت خام همواره چشم‌گیر بوده است. این در حالی است که آمریکا هیچ‌گاه بخشی از توافق کاهش تولید اوپک نبوده و در این طرح همراهی نداشته است. با افزایش صادرات نفت خام آمریکا به بازار جهانی، میزان تولید این کشور تاثیر مستقیم   بیشتری نیز بر قیمت‌ها داشته است در حالی‌که  پیش از آزاد شدن صادرات نفت آمریکا قیمت نفت خام به شکل جهانی، به ویژه از مناطق در حال توسعه تاثیر می‌گرفته است؛ نه آمریکای شمالی یا اروپا.

اما با لغو ممنوعیت صادرات نفت خام آمریکا که پس از چهار دهه از سوی کنگره آمریکا به آن رای داده شد، تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت این کشور شروع به نقش‌آفرینی در بازار جهانی کردند. این نقش‌آفرینی به خصوص پس از افزایش شکاف قیمتی میان نفت خام آمریکا و شاخص برنت، پررنگ‌تر نیز شد. در حال حاضر فاصله قیمتی این دو نفت شاخص بیش از ۴ دلار بر بشکه است. این میزان در تابستان گذشته به بیش از ۶ دلار بر بشکه نیز رسیده بود. به این ترتیب ارزان‌تر بودن نفت خام آمریکا تبدیل به مزیت آن در بازار جهانی شد و از سوی خریداران مورد توجه قرار گرفت. در عین حال، فاصله قیمتی نفت تولید شده از سوی کشورهای عضو اوپک که برای قیمت‌گذاری از شاخص برنت تاثیر می‌پذیرند نیز از نفت خام آمریکا زیاد شده است. بر این اساس  در حال حاضر با وجود فاصله جغرافیایی زیاد، شاهد ورود محموله‌های نفتی از آمریکا به بازار آسیا هستیم. این اتفاق در شرایطی در حال رقم خوردن است که از یکسو آسیا به شکل سنتی مقصد نفت تولید شده در کشورهای عضو اوپک است و از دیگر سو کشورهای عضو اوپک به منظور ایجاد تعادل در بازار، تولیدات خود را براساس توافق کاهش تولید، محدود کرده‌اند. تمام این اتفاقات باعث شده است   معامله‌گران بازار نفت به این نتیجه برسند که در شرایط فعلی، تولیدات نفت خام ایالات متحده آمریکا مانند آنچه در شش ماه قبل بوده، نیست. با این حال، افزایش تولید و صادرات نفت خام آمریکا، تنها عامل تهدیدکننده رشد قیمت نفت خام نیست.

شاخص دلار آمریکا

عامل دیگری که از نگاه مورس باید در نظر گرفته شود، ارزش مبادله دلار آمریکا است. دلار آمریکا به‌عنوان ارزی که اکثریت قریب به اتفاق معاملات روزانه نفت بر پایه آن رقم می‌خورد، در حال حاضر نزدیک به کف سه ساله قرار دارد. به‌طور کلی هنگامی که ارزش دلار در مقایسه با سایر ارزهای مرجع مانند یورو، پوند، یوآن و… افزایش پیدا می‌کند، تقاضای نفت خام   کاهش پیدا می‌کند. زیرا طلای سیاه بر‌اساس دلار قیمت‌گذاری می‌شود و رشد شاخص دلار، کاهش قدرت خرید دیگر  ارزها را به همراه دارد. با این حال، در حال حاضر شاخص دلار ضعیف است و این به معنای افزایش تقاضا برای نفت خام و تقویت قیمت‌ها در بازار است. اگرچه همواره افت شاخص دلار، حمایت از قیمت نفت را به همراه داشته است اما به نظر می‌رسد این رابطه مستقیم در حال حاضر کمتر از آنچه در گذشته بوده، اثرگذار شده است. در واقع تضعیف شاخص دلار، عاملی برای فروش بیشتر نفت از سوی آمریکا و تمرکز بر صادرات است. به این ترتیب است که به نظر می‌رسد آمریکا قصد دارد از مرحله «استقلال انرژی» پا را فراتر بگذارد و به عامل «تعیین‌کننده سیاست‌ انرژی در دنیا» تبدیل شود.

پوزیشن‌های اختیار فروش

به گزارش بلومبرگ، در حال حاضر نشانه‌های سقوط قیمت نفت را می‌توان در رشد قراردادهای لانگ پوزیشن (اختیار خرید) مشاهده کرد. بر اساس این گزارش، قراردادهای لانگ پوزیشن (long position) برای نفت خام برنت ۴/ ۲ درصد افزایش یافته و در مجموع به ۷۰۷/ ۵۸۴ قرارداد رسیده در حالی‌که قراردادهای شورت پوزیشن (اختیار فروش) ۱۲درصد کاهش داشته است. رشد چشمگیر قراردادهای لانگ پوزیشن (اختیار خرید) در مقابل قراردادهای شورت پوزیشن (اختیار فروش) به این معنا است که وقتی قرار است بازار  شناسایی سود کند و قراردادهای اختیار خرید را نقد کند، برای این قراردادها خریداری وجود ندارد. به این ترتیب کمبود قراردادهای شورت پوزیشن می‌تواند بر قیمت‌های نقدی فشار وارد کند تا به این ترتیب قراردادهای لانگ پوزیشن پوشش داده شود. در چنین حالتی عرضه در بازار نقدی زیاد می‌شود و به همین علت قیمت‌ها با کاهش همراه می‌شوند.

خوش‌بینی به رشد نفت

 اما با وجود سه عاملی که برای گسست رشد قیمت نفت مطرح شد، پیش‌بینی‌هایی از رشد قیمت نفت نیز وجود دارد. بر این اساس موسسه جی‌پی‌مورگان که به تازگی انتظار کاهش قیمت نفت تا پایان سال جاری، در پی ورود نفت شیل و سایر نفت‌های غیرمتعارف را مطرح کرده است، به‌طور کلی انتظار خود از رشد قیمت نفت را افزایش داده است. بانک آمریکایی جی‌پی مورگان پیش‌بینی خود از قیمت متوسط نفت برنت در سال ۲۰۱۸ را ۱۰ دلار افزایش داده و به ۷۰ دلار رسانده است. این بانک همچنین پیش‌بینی خود از قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت را نیز ۱۰ دلار و ۷۰ سنت بالا برده و به ۶۳/ ۶۵ دلار بر بشکه رسانده است. تحلیلگران این بانک همچنین پیش‌بینی کرده‌اند که قیمت نفت برنت در پایان سه ماهه نخست امسال یا اوایل سه ماهه دوم رقم ۷۸ دلار را تجربه کند.در کنار پیش‌بینی بانک آمریکایی جی‌پی‌مورگان یکی از مدیران موسسه مدیریت مالی ناتیکس با اشاره به تداوم طرح کاهش تولید اوپک و انگیزه بالایی که عربستان برای رشد قیمت‌ها به منظور فروش سهام آرامکو دارد، گفت: انتظار می‌رود قیمت نفت خام در سال جاری میلادی تا ۸۰دلار نیز رشد داشته باشد.از دیگر سو، موسسه انرژی اسپکت نیز در آخرین گزارش خود احتمال رسیدن قیمت نفت به حدود ۱۰۰دلار در سال ۲۰۱۹ را مطرح کرد. این موسسه رشد تقاضا برای نفت‌خام در سال جاری را حدود ۷/  ۱ میلیون بشکه در روز برآورد کرده و بر همین اساس چشم‌انداز خود از رشد قیمت نفت را مطرح کرده است. با این حال باید دید آیا سه عامل یاد شده تبدیل به مانعی برای محقق شدن پیش‌بینی‌های یاد شده خواهد شد یا خیر.