چگونه به پرسش “خب، کمی درباره خودتان بگویید” در مصاحبه شغلی پاسخ دهیم

دشوارترین پرسش مصاحبه شغلی که امکان دارد از دیدگاه مصاحبه کننده دم دستی باشد این است که: “خب، کمی درباره خودتان بگویید“.

(این سؤال) آسان به نظر می‌آید زیرا مانند یک پاس بلند در فوتبال است: بدون هیچ گونه سناریوی فرضی، هیچ‌گونه درخواستی در مورد مثال‌هایی از زندگی واقعی، هیچ‌گونه چالش تکنیکی و حتی بدون سؤال ترسناکی مانند بزرگترین نقص شما چیست، تنها هر آن چیزی که تمایل دارید را بگویید.

گرچه (این سؤال) ساده بنظر می‌رسد اما در اصل این چنین نیست. دعوت شدن به این چنین چالشی بیشتر از آنکه فرصت‌ها را در اختیار شما قرار دهد خطرات را به ارمغان می‌آورد؛ زیرا شما هیچ پیش زمینه‌ای در خصوص جواب سؤال خود ندارید. ذهن شما موارد بی شماری را در نظر می‌گیرد:

• آیا باید داستان زندگی خودم را بیان کنم؟
• آیا باید در مورد سابقه کاری خودم بگویم؟
• آیا باید در مورد سرگرمی‌ها و فیلم‌های مورد علاقه‌ام صحبت کنم؟
• آیا باید در مورد آخرین شغل یا رئیسم بگویم؟

این وضعیت مانند یک نشست تجاری بزرگ است که در آن رهبر پیشنهاد می‌کند “درون اتاق راه بروید” و اینکه همه “کمی در مورد نظر خود بگویید”، در ادامه می‌بینید، نیمی از جلسه تمام شده است و گاس (شخصی فرضی) هنوز در حال صحبت کردن است.

من اغلب این موقعیت مشکل آفرین را در کلاس‌های بیان نظر یا کارگاه‌ها مشاهده می‌کنم: یعنی انجام گفتگو بدون نکته‌ای (یا همان سخنانی بدرد نخور). افرادی که صحبت می‌کنند نمی‌دانند چگونه نظرات خود را بیان کنند.

چیزی که کارفرمای احتمالی شما بیش از همه انتظار دارد تا از شما بشوند نکته‌ای این چنین است: “من بهتر از هر کسی می‌توانم نیازهای این نقش را برآورده کنم”، نه اینکه کتابی گزارش گونه از “همه چیز در مورد من” را به او ارائه دهید؛ اما چگونه می‌توان از پرسشی این چنین وسیع به جوابی مشخص و مناسب نکته (مورد نظر آن‌ها) برسید؟ پاسخ در هدر ندادن وقت خود یا آن‌ها نهفته است.

بیش از بیوگرافی خود باشید

برای پاسخ موفق به پرسشی درباره خودتان بگویید لازم است بدانید مصاحبه کننده از قبل درباره سابقه کاری شما به لطف رزومه کاریتان آگاه است یا خیر. انجام سخنرانی طبق اطلاعات صفحه لینکدین شما نامناسب است اما متقاضیان شغلی همیشه این کار را انجام می‌دهند. به یاد داشته باشید مصاحبه کنندگان بیشتر بدنبال ایجاد سازگاری بیشتر (شما با کار) هستند تا اینکه صلاحیت‌های شما را اثبات کنند. اگر شما تأیید نشده بودید، در آن اتاق حضور نداشتید.

جان لییز[۱] استراتژیست شغلی پیشنهاد می‌کند که مصاحبه شغلی با رویکردی مانند آزمون هنری برای اجرا یا نقش بازیگری اتخاذ شوند. او بیان می‌کند: “تصور کنید مصاحبه کنندگان از شما فیلمی را در ذهن خود پخش می‌کنند که شما در آن با تیم آن‌ها همکاری می‌کنید؛ در حال ارائه به رئیس آن‌ها هستید، با مشتریان و سهامداران آن‌ها صحبت می‌کنید.”

در این چنین موقعیت‌هایی نیازی نیست تا در مورد زندگی شخصی، زندگی خانوادگی یا سفر اخیر خود اطلاعاتی ارائه کنید. این مسائل را می‌توان بعدها بیان کرد یعنی در هنگامی که مصاحبه آرام‌تر شد. در این لحظه، از مزیت بزرگ لحظه‌های ابتدایی به واسطه اولین مواجه یا برداشت اولیه، بهره ببرید.

بیان نکته مورد لازم در این مورد فرآیندی دو مرحله‌ای است که نیاز به مقداری تمرین دارد. اول، شناسایی کنید سازمان به طور مخصوص برای این نقش به چه مواردی نیاز دارد. دوم، بهترین جواب را تنظیم کنید تا جایگاه خود را به عنوان بهترین شخص برای برآورده کردن آن نیاز محکم کنید.

نیاز را شناسایی کنید

شناسایی نیاز سازمان به این معناست که شغل را مانند نقشه گنج به دقت بررسی کنید و رازهای آن را استخراج کنید. عباراتی مانند “ضروری است”، “می‌بایست” و “به شکل گسترده‌ای تمایل وجود دارد”، دقیقاً همان معنی مرا می‌دهند که مصاحبه کنندگان مدنظر دارند؛ بنابراین در نقشه گنجی که برای خود ترسیم می‌کنید کارکرد این اصطلاحات را درک کنید. مواردی دیگری که در همین فهرست الفاظ وجود دارند مانند “ترجیح داده می‌شود” از اهمیت کمتری برخوردارند و شاید لازم باشدکه اصلاً آنها را به کار نبرید؛ به عبارت دیگر، به تمام کلیدواژگانی که می‌خواهید در کلام خودتان به کار ببرید، فکر کنید. توجه خاصی به عناوین موضوعی مانند “چیزی که ما به دنبال آن هستیم” و “چیزی که ما نیاز داریم” داشته باشید. به طور مشخص این گونه از عناوین در کلام بسیار نافذ هستند و سخن را شکل می‌دهند.

در برخی موارد، مهارت‌های شما با موارد اشاره شده در توضیحات شغلی تناسب دارد؛ حتی اگر نقش شغلی شما یا عنوان کاری شما با آن مطابقت نداشته باشد. تامی جونز[۲] مدیر اجرایی شرکت Strategy & Talent بیان می‌کند: “تلاش کنید تا پروفایل شغلی شما به واسطه مرتبط کردن “مهارت‌های کاری شما با موقعیت شغلی که حتی امکان دارد با نام دیگری نیز شناخته می‌شود، در صدر افراد محتمل برای کار قرار بگیرد.” برای مثال، نمایندگی خدمات مشتریان[۳]، قابل تطبیق با مصاحبه کنندگان تسهیلات بانکی[۴]، کارمند پذیرش[۵]، کارمندان امور حسابداری[۶] و مسئول پذیرش[۷] است.

لحنی که از شرح وظایف شغلی مستفاد می‌شود، درباره شغل به ما اطلاعات می‌دهد. شرح وظایفی که بصورت هوشمندانه، خودمانی یا طوری باشد که با شوخ طبعی نوشته شده باشد، محیط کاری را تداعی می‌کند که افراد علاقه زیادی برای کار در آن دارند. برعکس، شرح وظایف شغلی بسیار رسمی امکان دارد نشان‌دهنده محل کاری خشک و بی روح باشد که افراد را این سمت می‌برد که محیطی خشک را تصور کنند.

در ادامه به وبسایت سازمان مراجعه کنید، روی قسمت درباره ما کلیلک کنید و دانسته‌های خود را از فرهنگ و ارزش‌های اصلی شرکت افزایش دهید. آیا آنها بیشتر در مورد انجام کار و خدمت کردن به مشتری صحبت می‌کنند یا در مورد پشتیبانی از کارمندان و افزایش تعادل بین شغل/کار صحبت می‌کنند؟

 با استفاده از این دو منبع، سه خصوصیت فردی را بنویسید که بیشتر بدنبال آن هستند – بدنبال صفاتی مانند “خودکفا و مبتکر”، “تیم گرا یا “علاقه مند به سلامت” و نه خصوصیاتی مانند “”MBA و” ۵ سال تجربه کاری در زمینه مرتبط”.

از این اطلاعات برای تکمیل جمله “آنها بدنبال فردی هستند که …” استفاده کنید و آن را بنویسید.

نیازهایی که شناسایی کرده‌اید را برآورده کنید

اکنون کلمات را به تدریج به “من کسی هستم که …” یا “در محل کار، رویکرد من … است” تبدیل کنید.

داستانی از زندگی حرفه‌ای خود انتخاب کنید که نشان دهد شما در شغل دیگری، نیاز مشخصی را برآورده کرده‌اید، ترجیحاً داستانی را انتخاب کنید که زمینه داستانی شما به زمینه شغلی که برای آن اقدام کرده‌اید مطابق باشد. برای تقویت هماهنگی داستان خود در شاخ و برگ دادن به آن راحت باشید اما از ساختن داستان‌های دروغین در مورد عناصر اصلی خودداری کنید. اینگونه در نظر بگیرید که آن‌ها می‌توانند از یک مایل دورتر بوی دروغ یا اغراق را احساس کنند (حتی اگر اینگونه نباشد).

تمرین سبب (افزایش) دقت می‌شود

دو مورد (“من کسی هستم که …” و داستان خود) را کنار هم بگذارید و تمرین کنید که مانند جواب دادن به یک سؤال، با صدای بلند بتوانید آن را ادا کنید؛ زیرا تمرین (صحیح) اینگونه رخ می‌دهد. شما تلاش می‌کنید تا جواب را در زیر لب زمزمه کنید اما روش سهل‌الوصول را انتخاب نکنید (تنبلی نکنید). تمرین با صدای بلند کلید اصلی تجربه واقعی است؛ زیرا این کار تمرین ذهنی نیست بلکه تمرین فیزیکی است: برای انتقال ایده به ذهن و دهان خود نیاز دارید.

تمامی موارد در کنار هم بگذارید

بیاید این موارد را در قالب یک سناریو در دنیای غیرواقعی تمرین کنیم: شما برای شغل سرویس نظارت بر مشتری در یک شرکت فروش کابل بزرگ به نام CableAble درخواست داده‌اید. در وبسایت شرکت متوجه شده‌اید که سرویس دهی عالی به مشتری مشخصه اصلی برند آن‌هاست و درواقع پشتیبانی یکی از ارزش‌های اصلی این شرکت است.

در شرح وظایف شغلی می‌بیند که “مهارت‌های ارتباطی قوی”برای شرکت بسیار ضروری است.

در روز مصاحبه در همان ابتدا از شما پرسیده می‌شود: “کمی در مورد خودتان بگویید”.

تاکنون شما پاسخ‌های متداول غلط به این پرسش را می‌دانستید؛ در اینجا پاسخی محتمل و صحیح آورده شد است:

من همیشه آدمی مردمی بوده‌ام. حتی در مدرسه بیشتر از بقیه برای گفتگو و گوش دادن به دیگران (حتی غریبه‌ها) مشتاق بودم، مخصوصاً اگر می‌توانستم در زمینه‌ای آن‌ها را راهنمایی کنم. به همین دلایل من بعنوان مشاور اقامت مشغول (Resident advisor) به کار بودم؛ سال‌ها در زمینه خدمات‌دهی کار کردم و شغلی در زمینه خدمات مشتری انتخاب کردم. به دلایلی که گفتم، یکی از دلایلی که من CableAble را ستایش می‌کنم، نحوه رفتار با احترام، دلسوزی و روی گشاده این شرکت با مشتریان است. اخیراً هدف حرفه‌ای من کمک کردن به دیگران برای یادگیری و پرورش مهارت‌های خدمت به مشتری بوده است. این موارد در کنار هم موجب ایجاد اشتیاق مادام العمری در من شده است که کمک به دیگران در زمینه‌هایی این چنینی در شرکتی که مشتریان را در این جایگاه مخاطب قرار می‌دهد، از علایق من باشد.

دلیل اصلی که سبب شده تا جوابی مانند بالا ایده آل باشد این است که شما به واسطه این پاسخ، ارتباطی بین “کسی که هستید” و “داستان شخصی خود” با برند شرکت و نیاز اصلی شرکت برقرار کرده‌اید.

توانایی در ایجاد ارتباط بین نیاز سازمان و قرار دادن خود در مرکز توجه بوسیله داستانی مرتبط، می‌تواند کارکرد بیشتری در مقایسه با نعجب همگانی در اتاقی مملو از افراد ناشناس (ترس هنگام مصاحبه) داشته باشد؛ بنابراین سبب می‌شود که در جایگاه بالاتری نسبت به دیگر متقاضیان قرار بگیرید. چرا؟ زیرا برخلاف آنها شما تنها از خودتان صحبت نمی‌کنید بلکه به مواردی اشاره می‌کنید که برای آن‌ها مهم است.

منبع: Harvard Business Review

[۱] – John Lees

[۲] – Tammy Johns

[۳] – customer service representative

[۴] – loan interviewer

[۵] – hotel desk clerk

[۶] – billing clerk

[۷] – receptionist