پیشنهاد می شود قبل از مطالعه این بخش، بخش های قبلی این مقاله یعنی ” یک رویکرد عملی به مدیریت ریسک در زنجیره تامین” را از طریق لینک های زیر مطالعه نمائید:

یک رویکرد عملی به مدیریت ریسک در زنجیره تامین

رویکردی ساختاربندی شده در باب مدیریت ریسک زنجیره تامین

مدیریت ریسک‌های شناخته شده

سازمان‌ها می‌توانند با استفاده از ترکیب سیستم حل مسئله ساختاربندی شده و ابزارهای دیجیتال بطور موثر ریسک‌های شناخته شده را در ۴ مرحله مدیریت کنند:

مرحله اول: شناسایی و ثبت ریسک‌ها

یک راهبرد رایج در شناسایی ریسک، به تصویر کشیدن و ارزیابی ارزش زنجیره‌ها در تمام کالاهای اساسی است. سپس، هر مقطع زنجیره تامین – تامین‌کننده‌ها، کارخانه‌ها، انبارها و جاده‌های حمل‌ونقل – با جزئیات کامل ارزیابی می‌شود (شکل ۱). ریسک‌ها بطور مداوم و دقیق ثبت شده و زیرنظر گرفته می‌شوند. در این مرحله، قسمت‌هایی از زنجیره تامین که هیچ اطلاعاتی درباره آن‌ها وجود ندارد و نیاز به تحقیقات آتی دارند هم باید ثبت شوند.

شکل ۱

ارزیابی مقاطع زنجیره ارزش برای شناسایی ریسک های مهم

مرحله دوم: ساخت یک چارچوب برای مدیریت ریسک زنجیره تامین

به منظور ساخت یک چارچوب کامل برای مدیریت ریسک باید تمام ریسک‌های ثبت شده و موجود در لیست براساس این سه مورد امتیازبندی شوند: ۱. تاثیر ریسک بر روی سازمان در صورت وقوع. ۲. درصد احتمال وقوع آن ریسک. ۳. مقدار آمادگی سازمان برای مقابله با آن ریسک بخصوص. با اعمال آستانه تحمل بر امتیازبندی ریسک می‌توان ریسک‌پذیری سازمان را نشان داد.

طراحی و استفاده از یک سیستم امتیازدهی ثابت برای ارزیابی تمام ریسک‌ها بسیار مهم و حیاتی است. این موضوع به اولویت‌بندی و جمع‌آوری تهدیدها به منظور شناسایی کالاهایی که در معرض ریسک بیشتری هستند و اعضای زنجیره تامین با احتمال شکست بالا کمک می‌کند.

مرحله سوم: نظارت ریسک

بعد از تهیه و اجرا چارچوب مدیریت ریسک، نظارت مداوم یکی از مهم‌ترین فاکتورهای موفقیت در شناسایی ریسک‌هایی هست که می‌تواند به سازمان لطمه بزند. با پدیدار شدن ابزارهای دیجیتالی اخیر این امر حتی برای پیچیده‌ترین زنجیره‌های تامین به وسیله شناسایی و دنبال کردن شاخصه‌های اساسی ریسک میسر شده است. یک سازمان بزرگ را تصور کنید که در یک صنعت کنترل شده فعالیت می‌کند. این سازمان ۲۵ شاخصه‌ی مهم ریسک برای مسائل کیفی در کارخانه‌های خود و تولیدکننده‌هایی که با آن‌ها قرارداد دارند را شناسایی کرده‌ است، که این شاخصه‌ها از محرک‌های ساختاری شامل منطقه جغرافیایی و سابقه فعالیت گرفته تا معیارهای اجرای عملکرد مثل درست‌ترین اولین بار و زنجیره تکرار انحرافات تشکیل می‌شود. این ۲۵ شاخص با دقت اندازه‌گیری می‌شوند تا تا امتیاز ریسک‌پذیری کیفیت سنجیده شود و در نهایت بطور منظم و مداوم زیرنظر گرفته می‌شود.

یک سیستم نظارت موفق بطور اختصاصی برای نیازهای یک سازمان طراحی می‌شود این طراحی شامل  تاثیر، احتمال وقوع و درصد آمادگی سازمان برای ریسک است. بنابراین، درحالیکه یک سازمان ممکن است به دنبال انحرافات و به هم ریختگی  در خط تولید باشد تا بتواند وقوع مشکلات کیفی را در آینده پیش‌بینی کند، سازمانی دیگر ممکن است گزارش تغییرات آنی آب‌وهوای کارائیب را دنبال کند تا از احتمال وقوع گردباد و طوفان در کارخانه‌هایش واقع در پورتوریکو باخبر شود. به هرحال، وجود یک سیستم هشدار قبل از وقوع حادثه از اقدامات ضروری هر سازمان است تا با زیرنظر گرفتن ریسک‌های مهم  احتمال جلوگیری را افزایش دهد و یا حداقل تاثیرات منفی ریسک را به کم‌ترین حد ممکن برساند.

مرحله چهارم: وضع مقررات و بازبینی منظم

آخرین مرحله که بسیار هم مهم است پایه‌گذاری یک مکانیزم مقرراتی قرتمند است تا بطور منظم و دوره‌ای ریسک‌های زنجیره تامین را بازبینی کند و اقدامات موثر برای پیش‌گیری از آن‌ها را تعریف کند، این مکانیزم نقش بسزایی در افزایش و بهبود مقاومت و چابکی زنجیره تامین دارد. مکانیزم مقرراتی موثر در مدیریت ریسک زنجیره تامین ایجاد یک هیئت یا انجمن ریسک است که از نماینده‌هایی از هر عضو و مقطع در زنجیره ارزش تشکیل شده باشد. این انجمن معمولا شامل مدیران صفی است که هم زمان تصمیم‌گیرنده و مسئول ریسک عملکرد خودشان هستند و شناسایی ریسک و جلوگیری از آن‌ بر عهده آن‌ها است. در اکثر اوقات، هیئت مدیریت ریسک از یک مرکز مدیریت ریسک که متشکل از متخصصین است کمک می‌گیرند تا اطلاعات و راهنمایی بیشتری در مورد شناسایی و جلوگیری از ریسک در اختیار آن‌ها بگذارد.

یک هیئت موثر بطور دوره‌ای جلساتی برای بررسی و بازبینی ریسک‌های مهم و همچنین تعیین اقدامات پیشگیرانه مناسب آن‌ها برگزار می‌کند. سپس شرکت‌کنندگان در جلسه هرکدام مسئول اجرای اقدامات پیش‌گیرانه مرتبط با حوزه عملکردی خود می‌شوند. برای مثال، اگر انجمن تصمیم به تایید صلاحیت و استفاده از یک تامین‌کننده جدید برای یک ماده اولیه مهم بگیرد، نماینده‌ی تهیه کالا در انجمن مسئول این اقدام و کسب اطمینان از اجرا آن می‌شود.‌

علاوه‌ براین، در بسیاری از سازمان‌ها هئیت ریسک همچنین پیشنهادهایی در جهت بهبود مقاومت و چابکی زنجیره تامین ارائه می‌دهند. این پیشنهادها شامل تغییر ساختار شبکه تامین، پیدا کردن راهکارهایی جدید برای کاهش زمان هدایت و یا همکاری با تامین‌کننده‌ها برای به حداکثر رساندن عملکردشان می‌شود. افزایش چابکی زنجیره تامین می‌تواند یک استراتژی موثر برای جلوگیری از ریسک برای سازمان‌ها باشد تا موجب بهبود آمادگی آن‌ها در برابر طیف گسترده‌ای از ریسک‌ها شود.

بخش بعدی:

مدیریت ریسک های ناشناخته

مترجم: نیلوفر خستوان

منبع: Mckinsey & Company